توصیف «لویاتان» بهعنوان مستندی دربارهی ماهیگیری، هم درست است و هم گمراهکننده. این فیلم یک اثر غیرداستانی است که مستقیم روی کرجی ماهیگیری در جغرافیای بدفورد، ماساچوست قرار گرفته است. هرچند از سازوکارهای استاندارد فیلمهای مستند، مانند استفاده از مصاحبه، تحلیل و توضیح دوری میکند. اگر میخواهید پیامدهای محیط زیستی یا چالشهای اقتصادی ماهیگیری صنعتی امروز را بدانید یا در مورد جایگاه اقیانوس در زنجیره غذایی انسانها خبردار شوید، باید جای دیگری بروید.
«لویاتان »، محصولی از آزمایشگاه قومشناسی حسی هاروارد است. اطلاعات فراهم نمیآورد، بلکه شما را غوطهور میکند:۹۰دقیقه باد، آب، ماشینآلات سنگزنی و تقلای ماهی وار. این تجربه، اغلب ناخوشایند و بعضاً به علت حرکات سروصدا دوربین روی دست و چشمهای متورم تهوعآور است.
هرچند، در دقایقی نیز، مانند زمانی که دوربین پرواز قوچها را بر فراز آسمان شب دنبال میکند یا در میان آبشاری از ستاره های دریایی در آبهای اقیانوس اطلس میرود، شاهد زیبایی رؤیایی و محصورکنندهای هستیم. همچنین پاساژهای انتزاعی نیز در فیلم وجود دارند که هم فریبنده و هم گیجکنندهاند؛ در آنها سخت بتوان کوچک را از بزرگ، طبیعی را از مکانیکی تمیز داد.
در این فیلم توحش ماهیگیری، در مقایسه با وجه رمانتیک آن مورد تاکید قرار گرفته است. نه به این معنا که فیلمسازان قصد دارند نقطهنظری را دربارهی گیاهخواری یا محیط زیست به بیننده تحمیل کنند، بلکه سعی دارند جزئیات و ضرباهنگ زندگی و مرگ در آبهای آزاد را بدون ایده قبلی یا پیشفرضی ثبت کنند. در تیتراژ فیلم، علاوه بر اسامی دستاندرکاران، اسامی جانوران بومی نیز آورده میشود، مانند مرغ دریایی و ماهی طلایی.